Refugees (1914)

Before the year is over, I would like to post one more family history blog. One important reason is because, after I learned that our best known family historian, August Van Minnebruggen passed away last year, I had promised to write another blog post on the history of the Van Minnebruggen family. August himself was a retired history teacher and had conducted very elaborate research on the origins of the Van Minnebruggen family name. In order to share his findings with the entire family, he wrote a big book about it in 1997 and printed enough copies for every branch of the Van Minnebruggen family to have one in their possession.

August and me were definitely not closely related. In fact, you'd have to travel back many generations before reaching our common ancestors. Either way, I paid him a visit about thirteen years ago and that was in fact the only time we ever met. He was so passionate about history in general and knew so many stories about the family and the area where they had lived... When I told him I was a genealogist, just like him, he corrected me: "I'm a historian, but not a genealogist". I've been calling myself a family historian ever since, trying to connect facts, stories, historical background and pictures in the right context to bring the history of our family to life. I've always been incredibly thankful for all the work that has been done by August in mapping our family tree and citing all the sources. At the same time, August left me with quite the challenge to find information which was not already uncovered and included in his book.

The first time I managed to find some new information, I wrote a blog post about it. That was actually the very first blog post I wrote in this blog, which was about soldier Arthur Van Minnebruggen who died in the Great War on September 12, 1914. What I didn't notice before is that, in his book, August wrote a word of thanks to Louisa Van Minnebruggen, who was in fact the sister of Arthur, since Louisa had helped August quite a bit in gathering information about the Van Minnebruggen family... So, as a tribute to August, but also to Louisa and Arthur, I will turn back to 1914 and share some newly uncovered facts...

After Arthur died on September 12, 1914, German troops continued to advance south through Belgium in execution of the Schlieffen Plan for further invasion of Belgium and, ultimately of France. The Belgian Army, however, conducted a third sortie from Antwerp to attack German troops at the very end of September 1914, after which the German army initiated an attack against the Belgian city of Antwerp.

On the night of October 7th, very heavy bombardments on the city were started. There was absolute chaos in the burning city as thousands of people were trying to flee and there were fires everywhere. On October 9th, 1914, Antwerp Mayor Jan De Vos signed the Convention of Kontich by which Antwerp was surrendered.

Message from the German army to the Belgian population:
Citizens will not be harmed and property will be respected, but if there is opposition,
your beautiful city might be destroyed...

On October 9th, 1914, Louisa Van Minnebruggen, 22 years old at the time, was living with her parents Louis Van Minnebruggen and Rosalia Nagels and her youngest brother, Jules (who had turned eighteen just two months earlier) in the village of Berchem bordering the city of Antwerp on the south side. The very heavy bombardments on Antwerp were the reason for thousands of people to flee north, out of Antwerp, to the Netherlands, since the Netherlands had kept neutrality and had not been invaded by German troops.

Also Louis and Rosalia packed some of their belongings and fled with their family to the Dutch city of Tilburg, along with thousands of other Belgian citizens. The record I found in the Tilburg city archives not only lists their names, but also shows the name of a lady named Francisca Nagels. After I looked up the birth records of both Rosalia Nagels and Francisca Nagels, I was able to confirm that they were in fact sisters, since both their birth records list the names of their parents as Josephus Nagels and Maria Theresia Laumans.

Also listed on the record I found in the Tilburg city archives, are the names of Theophiel Goyvaerts, who was Francisca's husband, as well as the names of her sons, René and Laurent Goyvaerts.

Registry of temporary residents

While the city of Tilburg was totally overwhelmed with train after train of Belgian refugees arriving, the local population took these refugees into their homes and gave them food and clothes.

Many Belgians returned to Belgium already within a matter of days, one reason being that local authorities in the Netherlands very quickly stopped any financial support for Dutch families that were providing housing to Belgian refugees.

Already on October 16, 1914, the mayor of Tilburg issued a statement urging Belgian refugees to return to (occupied) Belgium "now that a return was possible".

Statement by the mayor Tilburg, urging Belgian refugees to return to Belgium

I don't know when, but also Louis and Rosalia returned to Belgium with their two children, Louisa and Jules. Regrettably, Louis Van Minnebruggen didn't live to see the end of the Great War since he died on May 15, 1917 at the age of 53.

A small announcement was published in the newspaper mentioning both the death of Louis Van Minnebruggen and that of his son, Arthur Van Minnebruggen. The announcement also mentions that the information about the death of Louis was provided by René Govaerts - this is very likely René Goyvaerts, son of Francisca Nagels.

Death announcement for both Louis and Arthur

During the Great War, tens of thousands of people fled from Belgium, to other countries such as the Netherlands, France, England or even the United States of America. Among those refugees, were many of my relatives, to name a few:
- Maurice Van Bladel - fled to Rotterdam, Netherlands;
- Marieke Brusten - fled to the Netherlands with her two sons;
- Maria Victoria Hendrickx - fled to Rouen, France;
- Maria Broeckx - fled to New York City in the United States; 

- my great-great grandparents Henri Brusten and Maria Jonckers fled to England with their family...

I will close this post by saying thank you to any nation, past and present, allowing civilians to find refuge, when their life is turned upside down.

*

*          *

Voordat het jaar voorbij is, zou ik graag nog één post publiceren. Eén van de redenen daarvoor is dat ik vorig jaar, na het overlijden van onze bekendste familiehistoricus, August Van Minnebruggen, heb beloofd om nog eens een blogbericht over de familie Van Minnebruggen te schrijven. August was zelf een gepensioneerde leerkracht geschiedenis en had heel uitgebreide opzoekingen uitgevoerd om de oorsprong van de Van Minnebruggen naam te onderzoeken. Teneinde zijn bevindingen te delen met de ganse familie, schreef hij een dik boek in 1997 en liet daarvan voldoende kopieën maken zodat elke tak van de familie Van Minnebruggen over een exemplaar kon beschikken.

August en ik waren absoluut geen nauwe verwanten. In feite moet je best wel wat generaties teruggaan in de tijd om onze gezamenmlijke voorouders te vinden. Desalniettemin bracht ik hem ongeveer dertien jaar geleden een heel kort bezoekje en dat was in feite ook de enige keer dat we elkander hebben ontmoet. Hij was enorm gepassioneerd over geschiedenis in het algemeen en kende  veel verhalen over de familie en de streek waar zij hadden gewoond... Wanneer ik hem zei dat ik, net als hem een genealoog was, corrigeerde hij me: "Ik ben een historicus, maar geen genealoog".

Sindsdien noem ik mezelf steevast een familiehistoricus die probeert feiten, verhalen, historische achtergrond en foto's in de juiste context te brengen om zo de geschiedenis van onze familie tot leven te brengen. Ik ben altijd enorm dankbaar geweest voor al het werk dat August heeft verricht om onze stamboom in kaart te brengen en daarbij altijd de geraadpleegde bronnen te citeren. Tegelijkertijd heeft August wel een grote uitdaging gelaten om nog informatie te vinden die al niet in zijn boek is opgenomen.

De eerste keer dat ik erin geslaagd was nieuwe informatie te vinden, heb ik er een kort blogbericht over geschreven. In feite was dat het allereerste bericht dat ik in deze blog heb gepubliceerd en dat ging over soldaat Arthur Van Minnebruggen die overleed in de Grote Oorlog op 12 september 1914.

Wat ik nog niet eerder had opgemerkt, was dat August in zijn boek een dankwoord richtte aan Louisa Van Minnebruggen, die in feite de zus was van Arthur, omdat Louisa had geholpen bij het verzamelen van heel wat informatie over de familie Van Minnebruggen... Daarom, als eerbetoon aan August, maar ook aan Louisa en Arthur, keer ik nog eens terug naar 1914 om nog eens niet eerder gepubliceerde informatie over enkele familieleden te delen...

Na het overlijden van Arthur, op 12 september 1914 tijdens de tweede uitval uit Antwerpen, bleef het Duitse leger verder naar het zuiden trekken, ten uitvoer van het Schlieffen Plan, voor de verdere invasie van België en, vervolgens, van Frankrijk. Het Belgisch leger voerde echter nog een derde uitval uit vanuit Antwerpen op het einde van de maand september, waarna de Duitse troepen een aanval inzetten op de stad Antwerpen.

In de nacht van 7 oktober werden bijzonder zware bombardementen op de stad uitgevoerd. Er heerste absolute chaos in de brandende stad vermits duizenden mensen op de vlucht trachtten te slaan en er overal branden heersten. Op 9 oktober 1914 ondertekende de Antwerpse burgemeester Jan De Vos met de Conventie van Kontich de overgave van Antwerpen.

Bericht van het Duitse leger aan de inwoners van Antwerpen

Op 9 oktober 1914, woonde Louisa Van Minnebruggen, die 22 jaar oud was, bij haar ouders Louis Van Minnebruggen and Rosalia Nagels, samen met jaar jongste broer, Jules, die net twee maanden geleden achttien jaar was geworden. Het gezin woonde in het dorp Berchem dat aan het zuiden van de stad Antwerpen grenst. De bijzonder zware bombardementen op Antwerpen waren de reden dat duizenden bewoners naar het noorden vluchtten, richting het neutrale Nederland, waar het Duitse leger niet was binnengevallen.

Ook Louis en Rosalia pakten wat spullen bij elkaar en vluchtten met hun gezin naar het Nederlandse Tilburg, samen met duizenden andere Belgische burgers. Het archiefdocument dat ik heb gevonden in het Tilburgs stadsarchief toont niet enkel hun namen, maar toont ook de naam van een dame die Francisca Nagels noemde. Nadat ik de geboorteakten van zowel Rosalia Nagels als van Francisca Nagels heb opgezocht, kan ik bevestigen dat zij inderdaad zussen waren, omdat hun beider geboorteakten de namen van Josephus Nagels en Maria Theresia Laumans vermelden als ouders.

Ook op dit archiefstuk staan de namen van Theophiel Goyvaerts, die de echtgenoot was van Francisca, en van haar twee zonen, René en Laurent Goyvaerts.

Registratie van tijdelijke bewoners

Terwijl de stad Tilburg compleet werd overrompeld door stroom aan treinen met Belgische vluchtelingen, vingen de lokale bewoners deze vluchtelingen op in hun huizen en bezorgden hen voedsel en kledij.

Veel Belgen keerden reeds na enkele dagen terug naar België. Eén reden daarvan was dat lokale authoriteiten zeer snel stopten met het verschaffen van enige financiële bijstand aan mensen die huisvesting verschaften aan Belgische vluchtelingen.

Reeds op 16 oktober 1914 publiceerde de burgemeester van Tilburg een verzoek om de Belgische vluchtelingen ertoe aan te zetten huiswaarts te keren naar (het bezette) België, "nu terugkeer mogelijk is".

Verzoek van de burgemeester van Tilburg, om Belgische vluchtelingen aan te sporen huiswaarts te keren

Ik weet niet precies wanneer, maar ook Louis en Rosalia keerden terug naar België met hun twee kinderen, Louisa en Jules. Jammer genoeg leefde Louis Van Minnebruggen niet lang genoeg om het einde van de Grote Oorlog mee te maken, vermits hij overleed op 15 mei 1917 op de leeftijd van 53 jaar.

Er werd slechts een korte mededeling in de krant gepubliceerd waarin zowel het overlijden van Louis Van Minnebruggen als dat van zijn zoon, Arthur Van Minnebruggen, werd aangekondigd. De informatie omtrent het overlijden van Louis zou zijn aangeleverd door René Govaerts - allicht is dit René Goyvaerts, de zoon van Francisca Nagels.

Overlijdensbericht voor zowel Louis als Arthur

Tijdens de Grote Oorlog vluchtten tienduizenden mensen weg uit België naar andere landen zoals Nederland, Frankrijk, Engeland of zelfs de Verenigde Staten van Amerika. Onder deze vluchtelingen waren veel familieleden, om er maar enkele te noemen:
- Maurice Van Bladel - gevlucht naar Rotterdam, Nederland;
- Marieke Brusten - gevlucht naar Nederland met haar twee zonen;
- Maria Victoria Hendrickx - gevlucht naar Rouen, Frankrijk;
- Maria Broeckx - gevlucht naar New York City in de Verenigde Staten van Amerika; 

- mijn over-overgrootouders Henri Brusten en Maria Jonckers - gevlucht naar England met hun gezin

Ik sluit dit blogbericht af met een woord van dank aan gelijk welke natie die onderdak (heeft) verschaft aan elke vluchteling waarvan het leven ondersteboven is gekeerd.